Tweede Kamer verliest vertrouwen in doorstroomtoets

22-05-2025

Het vertrouwen in de doorstroomtoets brokkelt af. Tijdens een debat in de Tweede Kamer op 15 mei 2025 over toetsen en examens hebben partijen van links tot rechts kritiek geuit op de huidige rol van de toets in het basisonderwijs. Niet alleen de inhoud en validiteit staan ter discussie, ook de invloed van de toets op het onderwijs roept zorgen op.

Kamerleden vinden de doorstroomtoets een ‘te zwaar beladen momentopname die geen recht doet aan het brede palet aan kennis en vaardigheden dat een leerling in acht jaar basisonderwijs opdoet’. Hoewel de Kamer achter de doorstroomtoets als objectieve aanvulling op het schooladvies blijft staan, is er kritiek op onbedoelde effecten als toetsdruk, over- en onderadvisering en shopgedrag van scholen bij het kiezen van toetsaanbieders.

Daarom pleiten meerdere partijen voor een terugkeer naar één centrale, objectieve toets. De huidige toets krijgt te veel gewicht in het bredere onderwijssysteem – niet alleen als selectiemiddel, maar ook als graadmeter voor schoolkwaliteit. Het feit dat de toets meerdere functies tegelijk vervult, vindt een meerderheid van de Kamer onwenselijk. PvdA-GroenLinks, D66 en SP riepen daarnaast op om breder te kijken dan alleen de toets. Zij willen structurele veranderingen in het systeem, met meer ruimte voor latere selectie en bredere brugklassen.

In een brief aan de Kamer, net voor het debat, heeft de PO-Raad de oproep herhaald voor één centrale, gestandaardiseerde doorstroomtoets en een systeem van latere selectie. De raad is tegen de dubbele functie van de doorstroomtoets. Alleen zo kunnen de risico’s voor kansengelijkheid worden beperkt.

De staatssecretaris blijft in het debat echter bij haar eerder ingenomen standpunt. Zij ziet de doorstroomtoets als een belangrijk instrument om onderadvisering tegen te gaan en gelijke kansen te bevorderen. Ze benoemt dat de toets nog in ontwikkeling is, maar wil eerst de evaluatie afwachten voor ze wijzigingen overweegt.