Terugblik Regiobijeenkomsten: Samen richting een sterker toezicht

03-07-2025

In juni organiseerde VTOI-NVTK twee regiobijeenkomsten over de actuele ontwikkelingen rond governance, nieuwe wetgeving en de veranderende rol van de toezichthouder. In dit artikel delen we de belangrijkste inzichten uit de regiobijeenkomsten. Wij danken alle deelnemers hartelijk voor hun betrokkenheid, reflecties en waardevolle bijdragen.

Sectoren in beweging

De kinderopvang en het onderwijs zijn voortdurend in ontwikkeling. Maatschappelijke verwachtingen en beleidswijzigingen zorgen daarbij regelmatig voor nieuwe impulsen. Zo spraken we tijdens de regiobijeenkomsten over aankomende wetgeving die scherpere eisen stelt aan bestuur en intern toezicht. Dit wetsvoorstel wordt na de zomer verwacht in internetconsultatie. Deelnemers benadrukten hoe belangrijk het is dat we als sector niet afwachten, maar juist het initiatief nemen: zelf de norm stellen, richting geven en vooroplopen.

VTOI-NVTK speelt hierop in door te werken vanuit het drieluik: borgen, monitoren en handhaven, een pad dat we enkele jaren geleden al zijn ingeslagen. Structurele borging, monitoring en naleving van de Code Goed Toezicht is essentieel voor de legitimiteit en kwaliteit van toezicht in de kinderopvang en het onderwijs. We borgen goed toezicht in de Code Goed Toezicht en we monitoren de kwaliteit van het intern toezicht via de Evaluatie en Monitoring Commissie (EMC). De invoering van lidmaatschapsvoorwaarden (handhaving), waarover we tijdens eerdere regiobijeenkomsten met elkaar in gesprek gingen en die inmiddels zijn vastgesteld in de ALV van 25 juni, is daarmee een logische vervolgstap die voortbouwt op de koers van de vereniging.

Krachten bundelen met het veld

VTOI-NVTK streeft daarnaast al jaren naar het borgen van een betere en duidelijkere positie van het intern toezicht in de sectorale governancecodes. Het funderend onderwijs vormt de eerste sector waarin dit is gerealiseerd. De Governancecode Funderend Onderwijs 2025, opgesteld in samenwerking met de PO-Raad en VO-raad, integreert de principes van de Code Goed Toezicht met normen voor goed bestuur. Hiermee is een belangrijke eerste stap gezet richting harmonisatie van governancecodes in alle sectoren waarin VTOI-NVTK actief is.

Wat betekent dit voor de rol van toezichthouder?

De dynamische context van de Raad van Toezicht vraagt om een herijking van kaders en om concrete ondersteuning van toezichthouders. Om toezichthouders houvast te bieden, werkt VTOI-NVTK aan het Programma Goed Toezicht. Sandra van Draanen, projectmanager Learning & Development, presenteerde de opzet tijdens de regiobijeenkomst. Centraal daarin staat de Standaard voor Goed Toezicht – een gemeenschappelijk referentiepunt waarin verantwoordelijkheden en competenties helder zijn omschreven. De standaard beschrijft op samenhangende wijze de verantwoordelijkheden van het intern toezicht en de bijbehorende competenties die nodig zijn om deze verantwoordelijkheden effectief te vervullen, en helpt toezichthouders bij het maken van bewuste keuzes, het voeren van betekenisvolle gesprekken en het zichtbaar maken van hun maatschappelijke bijdrage.

Reflectie op de praktijk: wat leeft er bij toezichthouders?

In groepssessies reflecteerden deelnemers op verantwoordelijkheidsgebieden van de Raad van Toezicht. De gesprekken waren verdiepend en gaven waardevolle input voor verdere uitwerking van het programma. Wat opviel was de grote betrokkenheid en de behoefte aan een goed evenwicht tussen basisstandaarden en contextspecifieke invulling. Deelnemers wezen op het spanningsveld tussen een te strak kader (blauwdruk) en te veel vrijblijvendheid. Samenvattend: er is behoefte aan kaders mét ruimte voor eigen invulling.

Deelnemers gaven aan behoefte te hebben aan concrete handvatten die passen bij hun eigen praktijk. Ze vragen ondersteuning bij de vertaalslag van theorie naar praktijk, met oog voor context, cultuur en interpersoonlijke dynamiek. Ook kwam nadrukkelijk het belang van de maatschappelijke opdracht van toezichthouders naar voren: zichtbaarheid, verantwoording, verbinding en de belangen van kinderen en jongeren als uitgangspunt.

Samen bouwen aan de toekomst

De input uit deze regiobijeenkomst vormt een stevige basis voor de verdere ontwikkeling van het Programma Goed Toezicht. We houden onze leden op de hoogte van de ontwikkelingen via onze nieuwsbrief en LinkedIn.