Terugblik: Leden in gesprek met de Inspectie van het Onderwijs

03-07-2025

Op 17 juni 2025 organiseerde VTOI-NVTK voorafgaand aan de regiobijeenkomst, in samenwerking met de Inspectie van het Onderwijs, een bijeenkomst voor toezichthouders in het onderwijs. Doel van de bijeenkomst was het verkennen van de relatie tussen intern en extern toezicht, en het gesprek te voeren over hoe beide vormen van toezicht elkaar kunnen versterken – ieder vanuit de eigen rol en verantwoordelijkheid.

De middag startte met een toelichting vanuit de Inspectie van het Onderwijs. Daarbij werd stilgestaan bij het wettelijke kader waarin de Inspectie opereert en op welke wijze zij haar toezichthoudende rol invult. Deze inleiding vormde de basis voor een verdiepende dialoog in twee gespreksgroepen.

De deelnemers gingen met elkaar in gesprek aan de hand van twee centrale vragen:

1. Leren van en met elkaar – Hoe versterken we de samenwerking tussen intern en extern toezicht 
   • Hoe kunnen intern en extern toezicht elkaar versterken — in het belang van goed onderwijs?
2. Richting geven – Wat geven jullie mee voor het nieuwe onderzoekskader? 
   • Hoe moet het nieuwe onderzoekskader recht doen aan de rol en verantwoordelijkheid van intern toezicht?

Deze vragen richtten zich op het samenspel tussen Raden van Toezicht en de Inspectie, en op de mogelijkheden en grenzen van aanspreekbaarheid rondom onderwijskwaliteit. De gesprekken in de groepen waren levendig en betrokken. Enkele belangrijke observaties en uitkomsten:

• Het woord ‘samenwerking’ tussen RvT en Inspectie riep kritische reacties op. De aanwezigen gaven de voorkeur aan het begrip ‘samenspel’, dat beter recht doet aan de onafhankelijke, maar op elkaar betrokken posities van beide partijen.
• Op stelselniveau zou een uitwisseling rondom specifieke thema’s waardevol zijn. Om elkaar te informeren over relevante ontwikkelingen en van elkaar te leren. Ook zou de inspectie actiever ‘lessen vanuit het externe toezicht’ onder de aandacht kunnen brengen.
• Vanuit diverse intern toezichthouders werd aangedragen dat het goed is als de inspectie kijkt of het intern toezicht voldoende functioneert. Dit is bovendien een wettelijke eis (deugdelijk en onafhankelijk intern toezicht).
• Er werd ook aangedragen dat besturen en intern toezichthouders een belangrijke rol vervullen waar best eisen aan gesteld mogen worden, bijvoorbeeld in een puntensysteem, een toets of lidmaatschapseisen ten aanzien van VTOI-NVTK
• De Inspectie gaf aan te zoeken naar manieren om Raden van Toezicht meer expliciet een onderdeel te laten zijn van het toezicht en van het onderzoekskader. 

Aan het eind van de bijeenkomst was er brede consensus onder de deelnemers: dit type ontmoeting is waardevol en zou structureel een plek moeten krijgen binnen het toezichtveld. VTOI-NVTK gaat verkennen op welke wijze hier in de toekomst invulling aan gegeven kan worden. Mocht je hier vragen of suggesties voor hebben, neem dan vooral contact met ons op.