Screening voor wetenschappers die met sensitieve kennis willen werken
10-04-2025
Onderzoekers en masterstudenten die in Nederland met sensitieve kennis willen werken mogen dat straks pas doen nadat ze gescreend zijn door de overheid. Dat staat in het nieuwe wetsvoorstel ‘screening kennisveiligheid’, dat sinds 7 april 2025 in internetconsultatie is. Het wetsvoorstel was al aangekondigd in het regeerprogramma. Het nieuwe wetsvoorstel is ingediend door onderwijsminister Bruins, mede namens minister Van Weel (justitie en veiligheid) en minister Beljaarts (economische zaken). Vastgelegd wordt bij welke kennis- en technologiegebieden de risico’s voor de Nederlandse nationale veiligheid het grootst zijn. Denk aan AI, nucleair, kwantum, biotechnologie, microchips, maar ook andere technologie met een mogelijke militaire toepassing. De wet regelt dat universiteiten, hogescholen en andere onderzoeksinstellingen, zoals TNO, in hun organisatie kijken waar gewerkt wordt met die sensitieve kennis of technologie. Kennisinstellingen bepalen dat straks zelf, zodat er geen onnodige screening plaatsvindt. Internationale samenwerking tussen wetenschappers is cruciaal, daar moet volop ruimte voor blijven. Zodra de wet van kracht is moet elke nieuwe onderzoeker of masterstudent, ongeacht afkomst, die aan de slag wil op een plek waar sensitieve kennis of technologie is, eerst door een risico-inschatting komen. Het kabinet heeft screeningsautoriteit Justis gevraagd de screenings uit te gaan voeren. Op basis van eerste schattingen zou het om zo’n achtduizend screenings per jaar gaan.