Daadkrachtig, maar heethoofd: onderwijsminister Wiersma stapt op

Minister Dennis Wiersma (onderwijs) stopt zijn politieke carrière na een forse klachtenstroom over zijn gedrag. De VVD-bewindsman lag al twee maanden onder vuur na onthullingen in De Telegraaf over reguliere woede-uitbarstingen. Hij had beterschap beloofd, maar keer op keer kwamen nieuwe berichten naar buiten dat hij niet in staat bleek zich te beheersen tegenover zijn ambtenaren en mensen in het onderwijs.

Nadat hij eerder al van de VVD-fractie ‘een laatste waarschuwing’ had gekregen, kwam Wiersma in juni opnieuw in de schijnwerpers te staan met zijn gedrag. Tijdens een bezoek aan een onderwijscongres op maandag 12 juni 2023 ging het wederom mis. Wiersma werd achteraf beticht van ‘fysieke en mondelinge intimidatie’, waarover klachten binnenkwamen bij het ministerie.

De Telegraaf meldt ook dat de minister overhoop lag met de onderwijsinspectie. Al in september 2022 was onderwijsminister Dijkgraaf door de inspectie op de hoogte gebracht van strijd tussen de inspectie en Wiersma over de onafhankelijkheid van het toezicht. Inspectiemedewerkers merkten tijdens overleggen met het onderwijsministerie dat ambtenaren de minister niet vrijelijk durfden te adviseren. De inspectie heeft het ministerie hier meerdere keren op aangesproken en aangedrongen op onafhankelijk onderzoek naar aanleiding van het gedrag van Wiersma, zo schrijft de krant.

Wiersma laat via Twitter op donderdag 22 juni 2023 weten afstand te nemen van zijn ministerspost. Dat gaat met tegenzin. Wiersma spreekt van een ‘kramp’ die ‘het gevolg’ is van de onthullingen over zijn gedrag. ‘Ik merk nu in mijn werk dat ik in een situatie ben beland waarin het niet meer uitmaakt wat er gebeurd is en wat mijn toon en intentie was.’ Hij zegt nog steeds achter zijn ‘stevige koers’ te staan, maar voelt zich niet meer ‘vrij genoeg.’

De onderwijsminister blijft erbij dat hij zijn werk niet kon doen zonder hard op te treden. ‘Het onderwijs heeft een daadkrachtig bestuurder nodig. Daarvoor moet je soms door muren heen breken en stevig op de deur van heilige huisjes durven kloppen. Ook als sommigen vinden dat het gelijk al jaren aan hun kant staat, terwijl juist dát soms op gespannen voet staat met de ervaringen van leraren, leerlingen en ouders.’

Wiersma’s vertrekt levert gemengde reacties op. Zijn vertrek is een groot verlies voor het onderwijs, zegt Lobke Vlaming, directeur van belangenorganisatie Ouders & Onderwijs. Volgens Vlaming was Wiersma ‘de eerste minister in decennia die echt het vertrouwen wist te winnen van de mensen in de klas: leerlingen, leraren en ouders en iemand die geen genoegen nam met mooie praatjes’.

Wel heeft Vlaming begrip voor zijn opstappen. Ze benadrukt dat ministers een voorbeeldfunctie hebben. ‘De situaties hebben zich echt voorgedaan en dat past een minister niet.’

De VO-raad noemt Wiersma’s opstappen ‘onvermijdelijk gezien de aanhoudende stroom publicaties’. En de PO-Raad dankt in een wel heel korte verklaring Wiersma ‘voor zijn inzet voor het funderend onderwijs’. Vanuit Wiersma’s partij VVD klinkt vooral lof. Zo noemt premier Rutte het vertrek van de minister ‘enorm spijtig’. ‘We verliezen als kabinet iemand die zich met hart en ziel voor het onderwijs inzette. Daar ben ik hem dankbaar voor.’